استاندارد ISO 14001 چیست؟

استاندارد ایزو 14001 یا سیستم مدیریت زیست محیطی از استاندارد های محبوب سازمان بین المللی ایزو است که پس از استاندارد 9001 در بسیاری از سازمان ها استقرار یافته است.

این استاندارد که الزاماتی را برای حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از آسیب رساندن آلاینده های شرکت ها به محیط دارد، می تواند در تمام سازمان ها، چه تولیدی و چه خدماتی استقرار یابد.

استاندارد ISO 14001 استانداری است که با راهنمایی ها و دستورالعمل های خود به سازمان ها کمک می کند تا از آسیب زدن به محیط زیست پیرامونی جلوگیری به عمل آمده و آسیب های ناشی حذف یا به حداقل کاهش یابد.

این استاندارد همچنین می تواند پوشش دهنده بسیار خوبی به قوانین و مقررات دولتی درحوزه محیط زیست باشد، چرا که الزامات این استاندارد فراتر از قوانین و استانداردهای ملی است.استاندارد ایزو 14001 در سال 2015 در راستای همسوتر شدن با استاندارد ایزو 9001:2015  تغییر ورژن یافت و سازمان ها از این پس باید ISO 14001:2015  را دریافت نمایند.الزامات کلی استاندارد ایزو 14001 بر شناسایی عوامل آلوده گننده یا بقول استاندارد جنبه های زیست محیطی است.
جنبه ها می تواند در هر عاملی که می تواند تاثیر بر محیط زیست بگذارد وجود داشته باشد که تاثیر جنبه را پیامد می نامند.

 

تاریخچه استاندارد ISO 14001:2015:

در سال 1989 قطعنامه حفاظت از آب و هوا در چهل و چهارمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد تصویب شد.

در سال 1992 در کنفرانس بین المللی محیط زیست و توسعه بیانیه ریو معروف به دستور کار 21 صادر شد.

در 6 آوریل 1992 موسسه استاندارد بریتانیا BSI   استاندارد BS 7750تحت عنوان سیستم مدیریت محیط زیست منتشر کرد که تا آوریل 1993 اجرای آزمایشی آن پایان یافت و در سال 1994 نسخه نهایی آن برای صدور گواهینامه مدیریت EMS    (environmental management system)  بوسیله شرکتهای گواهی دهنده صادر شد.

سایر کشور ها نیز بلافاصله اقدام به استاندارد هایی شبیه آن نمودند،

مثلا فرانسه : استاندارد AFNOR 30-200  و ایرلند جنوبی استاندارد IS 310   را منتشر و اجرا کرد.

سازمان جهانی استاندارد (ISO) در سال 1993 با تشکیل کیته فنی  207 تحت ریاست کشور کانادا اولین گام را برای تدوین یک استاندارد جهانی مدیریت محیط زیستEMS  برداشت و در سال 1996 اولین سری این استانداردها را تحت عنوان ایزو14001 منتشر نمود .

در سال 2004 استاندارد ISO 14001 برای اولین بار مورد ویرایش قرار گرفت.

استاندارد ISO 14001:2004 تفاوت زیادی با استاندارد ISO 14001: 1996  نداشت و بیشتر به شفاف سازی و انطباق با استاندارد ISO 9001  پرداخته بود.

پس از ویرایش استاندارد ایزو 9001 در سال 2015 ، استاندارد ایزو 14001 نیز پس از حدود 10 سال مورد ویرایش قرار گرفت . در ویرایش جدید تغییرات مختصری در استاندارد بوجود آمد و مفهوم چرخه عمر محصول نیز در ورژن 2015 اضافه شد، تعداد بندهای این استاندارد هم از 4 بند به 10 بند افزایش پیدا کرد، البته این 10 بند را می توان بسط یافته همان 4 بند قبلی دانست که برای نزدیک تر شدن به استاندارد 9001 اینگونه تغییر یافته  است.

 

دامنه کاربرد استاندارد ISO 14001:2015:

استاندارد ISO 14001 در مورد هر سازمانی که مایل به اعمال موارد زیر باشد کاربرد دارد :

الف ) اجرا، نگهداری و بهبود یک سیستم مدیریت زیست محیطی و ارتقای عملکرد.

ب ) حصول اطمینان از انطباق با خط مشی زیست محیطی که خود تعیین کرده است (بر آورده کردن الزامات تطابقی)

ج ) اثبات این انطباق به دیگران

د ) درخواست گواهی / ثبت سیستم مدیریت زیست محیطی خود توسط یک سازمان برونی (CB)

ه ) تعیین انطباق با این استاندارد و اظهار آن توسط خود سازمان و دستیابی به اهداف زیست محیطی

تمام الزامات مندرج استاندارد ISO 14001 به منظور لحاظ شدن در هر سیستم مدیریت زیست محیطی در نظر گرفته شده است. گستره کاربرد آن به عواملی مانند خط مشی زیست محیطی سازمان، ماهیت فعالیتهای آن و شرایطی که در آن فعالیت می نماید بستگی دارد.

 

از طرف دیگر ISO 14001:2015 بخشی از سیستم مدیریت یکپارچه (IMS) می باشد.