البته قبلا در خصوص این استاندارد توضیحاتی را در قالب چندین مطلب ارائه کرده بودیم اما در این مطلب به معرفی ایزو 9001 می پردازیم.

استاندارد ایزو 9001 را استاندارد سیستم مدیریت کیفیت می نامند، بدین معنی که این استاندارد به دنبال ایجاد سیستمی است که کیفیت را در سراسر سازمان مدیریت کند.

همانطور که می دانید، معنای مدیریت را برنامه ریزی، کنترل، هدایت و نظارت میدانند و در ایزو 9001 قرار است این اقدام ها با رویکرد کیفیت انجام شود.

هدفی که در متن استاندارد 9001 وجود دارد، این است که سازمانی که این استاندارد را پیاده سازی و اجرا می کند، متعهد شود محصولی تولید کند که ثبات کیفیت داشته باشد. یعنی اگر محصول درجه 2 تولید می شود، این محصول به درجه 3 تنزل نداشته باشد و همگونی در کل تولید روز، ماه، سال و… یکسان باشد.

به عنوان مثال:

یک شرکت تولید کننده چیپس سیب زمینی که گواهینامه ISO 9001 را داراست به این معنی است که چیپس تولیدی امروز با چیپس تولیدی فردا مزه متفاوتی از لحاظ میزان نمک، روغن، مواد اولیه و میزان پخت نداشته و تمامی فرایندها از خرید مواد اولیه تا فرایند تولید و بسته بندی بر اساس دستورالعمل های تعریف شده، تایید شده و مشخص صورت می گیرد و در صورتی که نیاز به بهبود در فرایندها باشد پیش از هر اقدامی دستورالعمل های قدیمی مورد ویرایش قرار گرفته و دستورالعمل و روش اجرایی های جدید مورد تایید ، تصویب و اجرا قرار می گیرند.

لذا داشتن و اخذ گواهینامه ISO 9001 در وهله ی اول موجب ایجاد ساماندهی کیفی در روند تولیدات یا خدمات شده و مانع از انجام سلیقه ای در امور می شود.

همچنین با توجه به اینکه در گواهینامه ISO 9001 به موضوع بهبود مستمر توجه جدی شده از واحدهای صنعتی یا مراکز خدماتی دارنده این استاندارد انتظار می رود که طی برنامه ای منظم کیفیت محصولات خود را نیز ارتقا بخشند.

در ورژن و ویرایش جدید گواهینامه ایزو ۹۰۰۱ که به ISO 9001 : 2015 شناخته می شود به بحث مدیریت ریسک نیز توجه ویژه شده و می بایست در تمامی فرایندهای سازمانی به بحث ریسک توجه نمود.

همچنین در این ورژن نسبت به ورژن 2008 چند روش اجرایی دیگر مد نظر گرفته شده، از جمله مدیریت استراتژیک، مدیریت دانش، ارتباط سازمانی و مدیریت ارتباطات، ذینفعان و… می باشد.

تاریخچه ISO 9001:2015:

نسخه اولیه استاندارد ایزو ۹۰۰۱ در سال ۱۹۷۴ با توجه به استاندارد BS 5750 تدوین گردید سپس ایزو ۹۰۰۱ در سال های ۱۹۷۴ و ۱۹۹۴ تجدید نظر گردید .تغییرات اصلی در نسخه سوم ایزو ۹۰۰۱ در سال ۲۰۰۰ انجام گرفت و در حال حاضر ISO 9001:2008 مورد استفاده سازمان ها می باشد .

پیش نویس ویرایش پنجم ایزو ۹۰۰۱ ، ISO 9001:2015 تا کنون چند بار ویرایش شده و نسخه نهایی آن در سپتامبر سال ۲۰۱۵ منتشر شده است.

دامنه کابرد استاندارد ISO9001:2015 :

این استاندارد بین المللی الزامات یک سیستم مدیریت کیفیت را مشخص می نماید وقتی که سازمان:

الف: نیاز دارد توانایی اش را در ارائه يكنواخت محصولات و خدماتی که الزامات مشتری و الزامات قانونی و مقرراتی قابل کاربرد را برآورده می نماید نشان دهد.

ب: قصد دارد که رضایت مشتری را از طریق بکارگیری اثربخش سیستم، شامل فرآیندهایی برای بهبود سیستم و تضمين انطباق با الزامات قانونی و مقرراتی قابل کاربرد افزايش دهد.

تمام الزامات این استاندارد بین المللی عمومی هستند و به نحوی در نظر گرفته شده اند که برای تمام سازمان ها صرفنظر از نوع، اندازه يا محصول و خدماتي که ارائه می دهند کاربرد داشته باشد.

یادآوری 1: در این استاندارد بین المللی اصطلاحات «محصول» یا «خدمت» تنها برای محصولات یا خدماتی که برای مشتری در نظر گرفته شده یا توسط (مشتری) خواسته شده است اعمال می شود.

یادآوری 2: الزامات قانونی و مقرراتی را می توان به طور خلاصه الزامات قانونی بیان نمود.

با توجه به موارد بالا نتیجه گرفته می شود در هر سازمان، موسسه، صنایع تولیدی و…. نیز قابل استقرار بوده و باعث بهروری و بالا بردن سیستم می گردد.

از طرف دیگر ISO 9001:2015 بخشی از سیستم مدیریت یکپارچه (IMS) می باشد.